Blind Adam: ένα κομμάτι νήμα είναι το δικό μου τέμενος

Από τον Γιώργο Καρουζάκη

Η τέχνη του εικαστικού Blind Adam (Θάνος Κυριακίδης) είναι μια ρευστή γλυπτική, φτιαγμένη κυρίως από μαύρα νήματα, από χιλιάδες μικρούς κόμπους και θηλιές που ενώνει ατέλειωτες ώρες με τα χέρια του δουλεύοντας επί μήνες. Η χειρωνακτική πτυχή αυτής της εργασίας συνδέει υπόγεια το έργο του με μια αρχετυπική διάσταση της καλλιτεχνικής δημιουργίας, αόρατης, όμως, στο τελικό αποτέλεσμα: οι πίνακες και οι εγκαταστάσεις, τα νήματα που πλάθουν τις φόρμες και τις ιδέες των έργων του στο χώρο, συνθέτουν μια σειρά σύγχρονων οπτικών ποιημάτων για την ανθρώπινη ύπαρξη.

Η νέα του έκθεση στην γκαλερί The Breeder, με τίτλο Holy Glory, ενώνει με τρόπο πρωτόγνωρο το θρησκευτικό της θέμα και τις αναφορές στην Ασκητική, το μεταφυσικό έργο του Νίκου Καζαντζάκη, με τις δικές του αναζητήσεις. Τα φτερά του αγγέλου προστάτη, ο σταυρός του μαρτυρίου, το σχήμα της ισλαμικής Καάμπα, ο ψηλός θρόνος ενός θεού που βλέπει τα πάντα αποτελούν μέρος της ιδιόμορφης σπουδής του στο θείο. Η αδύναμη όραση του εικαστικού, εξαιτίας μιας πάθησης του αμφιβληστροειδούς, μοιάζει να λειτουργεί, στη δική του περίπτωση, ως κινητήριος δύναμη της δημιουργικότητάς του, και όχι σαν εμπόδιο.

– Πώς προέκυψε η ιδέα της έκθεσης σας;

«Τυχαία. Ήθελα να κάνω κάτι να εκφραστώ μετά το πέρασμά μου από το χώρο της μόδας. Ήμουν fashion editor σε διάφορα περιοδικά. Ο Τύπος είχε μια φθίνουσα πορεία, και εγώ δεν μπορούσα πλέον να εκφραστώ καλλιτεχνικά μέσα από αυτήν την ενασχόληση. Μια μέρα έπεσαν στα χέρια μου κάτι κουβάρια και ξεκίνησα, σχεδόν ασυναίσθητα, να κάνω αυτούς τους κόμπους. Από εκεί, άρχισε να εξελίσσεται μια ιστορία και να διαγράφεται το Blind Adam Project. Ξεκίνησα με τους γλυπτικούς σκελετούς ενδυμάτων, διότι, ερχόμενος από τον κόσμο της μόδας, ήθελα να βασιστώ σε κάτι γνώριμο και να το μεταμορφώσω.
Με ενδιέφερε το ένδυμα χωρίς το ύφασμα, σαν περίγραμμα. Και γενικότερα η απογύμνωση, το τι είναι ορατό και τι αόρατο, τι μας περιβάλλει και τι όχι, τι μας καλύπτει με ασφάλεια και τι όχι. Σιγά-σιγά, πέρασα σε τελείως σύγχρονες εγκαταστάσεις με τις κολόνες από νήματα. Τώρα έφτασα εδώ που είμαστε, στο Holy Glory Show».

– Με ένα νήμα μπορεί κάποιος να κάνει αρκετά πράγματα. Γιατί επιλέξατε τους κόμπους; Συνδέεται αυτή η πρακτική με την αφή;

«Έχει απόλυτη σχέση με την αφή. Ήθελα να φτιάξω ένα δικό μου σύστημα μέτρησης. Αυτό είναι ένα δικό μου μέτρο. Γίνεται αποκλειστικά με τα χέρια. Ξεκινά από τον κόμπο, μια τελεία δηλαδή, και εξελίσσεται σε ευθεία. Είναι, σχεδόν, το αντίστοιχο ενός μέτρου».

– Έχει σχέση αυτή η επινόηση με την αδύναμη όρασή σας;

«Ίσως. Τα πάντα, για μένα, βασίζονται στα μαθηματικά. Ό,τι κάνω βασίζεται στις μετρήσεις».

– Ποια σημασία αποδίδετε στη μέτρηση;

«H μέτρηση είναι η βάση για τη σύνθεση. Είναι χαρακτηριστικό της δημιουργίας. Τα έργα μου αποκαλύπτονται σταδιακά. Πώς ήταν εκείνο το παιχνίδι, Ενώστε τις Τελείες; Είναι κάτι ανάλογο. Αγαπημένοι μου καλλιτέχνες είναι, επίσης, ο Giacometti και ο Cocteau. Αναφέρομαι σε αυτό το μαύρο, αποστεωμένο, ξερό αποτέλεσμα που βλέπεις στις φιγούρες του Giacometti και στα σχέδια του Cocteau. Λατρεύω το univers του Cocteau, όλη αυτήν την παράδοξη και σουρεαλιστική διάσταση του κόσμου του».

– Στην έκθεση Holy Glory κυριαρχεί, πάντως, το θρησκευτικό στοιχείο.

«Απολύτως. Είναι η δική μου απόδοση της Ασκητικής του Νίκου Καζαντζάκη, αλλά και ολόκληρης της κοσμοθεωρίας, του λεξιλογίου, των εικόνων και της έκφρασής του. Ήθελα να αποδώσω, με τον δικό μου τρόπο, το μεγαλείο της γραφής του».

– Πώς προσεγγίσατε το γλωσσικό ιδίωμα του Καζαντζάκη;

«Στο έργο Holy Wings, ένα δίπτυχο με τα φτερά του αγγέλου προστάτη, ο Καζαντζάκης αποκαλεί τις φτερούγες του αγγέλου φτέρουγες. Αυτές τις φτέρουγες θέλησα να κάνω, και όχι κάτι άλλο. Ξαφνικά, αυτή η λέξη σηματοδοτεί το μεγαλείο: ο τονισμός της στο γράμμα έψιλον τής δίνει μια εντελώς άλλη διάσταση. Υπάρχει, επίσης, το έργο με τον σταυρό, το οποίο εμπνεύστηκα από τον σταυρό του μαρτυρίου στον Τελευταίο Πειρασμό, η Αγία Τριάδα, που είναι κεντημένη σε μικρότερους καμβάδες. Αργότερα, προέκυψε το έργο Ηoly Death, μια μυστηριώδης δίνη, σαν ένα σύμπλεγμα φιδιών στο πάτωμα, αναφορά στο μυστήριο της αβύσσου που περιγράφει ο Καζαντζάκης και στο υπέρτατο μυστήριο του ανθρώπου, τον θάνατο».

– Δεν περιορίζεστε, όμως, σε χριστιανικά σύμβολα. Το μεγαλύτερο έργο της έκθεσης είναι εμπνευσμένο από την ισλαμική Καάμπα. Ενδιαφέρεστε περισσότερο για την οικουμενική διάσταση του θρησκευτικού στοιχείου;

«Ναι. Το Holy Temple στο κέντρο του εκθεσιακού χώρου είναι η δική μου εικονοποίηση της Καάμπα. Χρειάστηκαν εννιά μήνες δουλειάς για να ολοκληρωθεί. Είναι ένας καμβάς τελαρωμένος και στο περίγραμμά του έχουν τοποθετηθεί αυτά τα νήματα που πέφτουν από το ταβάνι, δημιουργώντας μια ρευστή αίσθηση του κύβου που καταλήγει σε οργανικές μορφές στο πάτωμα. Από τη στιγμή που σε αγκαλιάζει μια ιδέα, και γίνεται βίωμα, η ιστορία που θέλεις να αφηγηθείς γράφεται σιγά-σιγά, σχεδόν από μόνη της. Η μία κίνηση οδηγεί στην άλλη. Τελικά, το αποτέλεσμα είναι μια δική μου προσέγγιση της θρησκείας, σαν γνώρισμα των πολιτισμών του πλανήτη. Μέσα από μένα, οι προσφορές για τους θεούς διαφόρων πολιτισμών μεταμορφώνονται σε μια προσωπική προσφορά στο θεϊκό στοιχείο, σε μια δική μου ερμηνεία του θείου».

– Δεν σας απασχολούν καθόλου τα τοξικά στοιχεία της θρησκείας, όπως είναι ο φανατισμός και το μίσος;

«Τα πετάω μακριά όλα αυτά. Όσα θέλω να πω είναι πέρα από αυτή τη μικρονοϊκή διάσταση της θρησκείας».

– Φαντάζεστε από την αρχή τη μορφή του έργου που θέλετε να κάνετε;

«Ξεκινώ πρώτα από το τέλος. Στη φαντασία μου βλέπω από την αρχή το έργο τελειωμένο. Σαν όραμα, θα έλεγα. Το πρώτο έργο της ενότητας ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2015. Η πρώτη εικόνα ήταν αυτή της Καάμπα. Από εκεί ξεπήδησαν οι υπόλοιπες ιδέες που πλαισιώνουν την έκθεση. Παράλληλα, μελετούσα τον Καζαντζάκη, οπότε σιγά-σιγά προέκυπταν νέες ιδέες. Στο κέντρο του έργου της Καάμπα υπάρχει μια κλωστή συμβολική. Όλο το έργο έγινε για να περιβάλλει αυτή την κλωστή, η οποία είναι τρίχρωμη: λευκή, μαύρη και κόκκινη. Είναι πρώτη φορά που βάζω και λίγο κόκκινο χρώμα σε έργο μου. Συμβολίζει τη ζωή, τον θάνατο και τον έρωτα. Είναι το δικό μου τέμενος, μια προσωπική ερμηνεία του θρησκευτικού μου τεμένους».

– Και ο ιερός θρόνος του Θεού;

«Τον εμπνεύστηκα από την καρέκλα του ναυαγοσώστη. Δημιούργησα μια καρέκλα με τα σκαλοπάτια που ανεβαίνουν κάπου, απ’ όπου μπορείς να παρατηρήσεις τα πάντα. Πρώτη φορά, επίσης, χρησιμοποιώ σίδερο στη δουλειά μου. Είναι το περίγραμμα μιας καρέκλας, σχεδόν αόρατης, η οποία έχει στην πλάτη της μια ουρά από νήματα».

-Γράφει ο Καζαντζάκης στην Ασκητική ότι «ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο. Καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο. Το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή». Τι σημασία έχει για εσάς αυτό το πέρασμα;

«Μια γαλήνια κατάσταση είναι το πέρασμα, μια απόλυτα υπέροχη κατάσταση. Η ζωή είναι ένα μυστήριο. Περιέχει τα πάντα. Ύστερα από αυτή, θεωρώ ότι έρχεται μια άλλη μορφή ύπαρξης που είναι η γαλήνη. Για μένα, η άβυσσος δεν είναι σκοτεινή, ούτε αφιλόξενη. Αντιθέτως, έχει θαλπωρή και γαλήνη».

– Στο δικό σας κόσμο δεν υπάρχει η κόλαση, ούτε καμιά φρικτή τιμωρία ;

«Καμία».

 

THE BREEDER – BLIND ADAM, HOLY GLORY

Διάρκεια Έκθεσης: έως 24 Μαρτίου 2016

Ώρες λειτουργίας: Τρίτη – Σάββατο 12-6μμ

Διεύθυνση: Ιάσονος 45, Αθήνα