H Έλλη Πασπαλά σε τραγούδια της Μεσογείου στο Ναύπλιο

Σε ένα καλοκαιρινό μουσικό ταξίδι, στις μελωδίες και τους ήχους των χωρών του ευρωπαϊκού νότου, μας προσκαλεί η ορχήστρα νέων μουσικών The Underground Υouth Orchestra και η Έλλη Πασπαλά. Η επιτυχημένη περσινή συνεργασία της Ορχήστρας με την κορυφαία ερμηνεύτρια συνεχίζεται και φέτος. Η πρώτη καλοκαιρινή τους συναυλία θα γίνει το Σάββατο 19 Ιουλίου στις 9.30 το βράδυ στην αυλή του Φουγάρου στο Ναύπλιο, με θέα το Παλαμήδι. (Ασκληπιού 98. Απέναντι από το στρατόπεδο ΚΕΜΧ, στην έξοδο της πόλης προς την Επίδαυρο).

Ανάμεσα στα τραγούδια που θα ερμηνεύσει η Έλλη Πασπαλά, βρίσκεται το αριστουργηματικό Canzone del Mal di Luna που συνέθεσε ο Ν. Piovani για την ταινία των αδελφών Ταβιάνι «Χάος», ο ύμνος του ξένοιαστου έρωτα Summertime in Prague του Παναγιώτη Καλαντζόπουλου από την ταινία «Φτηνά τσιγάρα» του Ρένου Χαραλαμπίδη, αρκετές συνθέσεις του Μάνου Χατζιδάκι και άλλων κορυφαίων δημιουργών. Στη συναυλία συμμετέχουν, επίσης, οι νέοι τραγουδιστές: Νανά Περράκη, Αποστόλης Κίτσος και Κωνσταντίνα Κορδούλη. Η διεύθυνση και η ενορχήστρωση της συναυλίας ανήκει στον καλλιτεχνικό διευθυντή, μαέστρο και ιδρυτή της ορχήστρας Κώστα Ηλιάδη.

Με αυτήν την αφορμή η Έλλη Πασπαλά μίλησε στο διαδικτυακό περιοδικό Α Place for the Arts

Στη μουσική σας πορεία έχετε συνεργαστεί με αρκετούς κορυφαίους μουσικούς και συνθέτες, για να θυμηθούμε τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Nicola Piovani. Ποια είναι η αίσθηση σας, τώρα, που συνεργάζεστε με μια ορχήστρα νέων μουσικών;

«Είμαι ενθουσιασμένη. Αυτή η αγάπη για τη μουσική που έχουν τα παιδιά είναι η ίδια η αγάπη που νιώσαμε κι εμείς μικροί, όταν επιλέξαμε να ασχοληθούμε με τη μουσική. Ζω μαζί τους, ακριβώς αυτό που έζησα όταν αποφάσισα να ασχοληθώ με τη μουσική. Έχουν έναν φοβερό ενθουσιασμό και μια μεγάλη αγάπη για τη μουσική. Έχουν, επίσης, μια πολύ όμορφη σχέση μεταξύ τους, αλλά και με τον Κώστα Ηλιάδη, τον μαέστρο της ορχήστρας και τους υπόλοιπους δυο τρεις ενήλικες μουσικούς. Νιώθω μια απέραντη χαρά και μια εύνοια που μπορώ να συμμετέχω σε αυτή τη συναυλία. Επιπλέον, τρεις από τους μαθητές μου θα τραγουδήσουν στη συναυλία. Είναι πάρα πολύ ωραίο συναίσθημα να βλέπεις τα παιδιά με τα οποία έχεις δουλέψει να είναι σε μια ορχήστρα και να τραγουδούν. Υπάρχει μια ικανοποίηση να βλέπω τους μαθητές μου να στέκονται ανεξάρτητοι μπροστά σε κοινό, και να τραγουδούν πολύ ωραία τραγούδια με μια υπέροχη νέα ορχήστρα».

Το ρεπερτόριο της συναυλίας αποτελείται από τραγούδια των χωρών της Μεσογείου. Ποια είναι η ιδιαιτερότητα αυτής της μουσικής; Υπάρχει ένα κοινό χαρακτηριστικό που ενώνει τη μουσική αυτών των χωρών;

«Υπάρχει, νομίζω, ένας λυρισμός. Έχει, ακόμα, και η ίδια η θάλασσα έναν ρόλο στη μουσική αυτών των χωρών, και σαν θέμα και σαν αίσθηση. Υπάρχει μια αμεσότητα μέσα σε αυτόν τον λυρισμό, που δεν τη συναντάει κάνεις τόσο εύκολα. Αυτόν τον πηγαίο λυρισμό μπορείς, βέβαια, να τον βρεις και στις βόρειες χώρες της Ευρώπης, άλλα εκεί τον συναντάς πιο συχνά στην τσιγγάνικη μουσική. Κοινό στοιχείο στη μουσική της νότιας Ευρώπης είναι, θα έλεγα, μια αίσθηση ανάτασης και το πάθος».

Ορισμένα από τα τραγούδια, που θα ερμηνεύσετε στο Ναύπλιο, το Canzone Arrabbiata του Nino Rota και το La Canzone del Mal di Luna του Nicola Piovani, τα έχετε συμπεριλάβει και στο δίσκο του 1988, «Στη Λάμψη του Φεγγαριού». Άλλαξε κάτι όλα αυτά τα χρόνια στον τρόπο που προσεγγίζετε τη μουσική;

«Σαφώς αλλάζει ο τρόπος που προσεγγίζουμε τη μουσική, γιατί μεγαλώνουμε, αποκτούμε άλλες εμπειρίες, και όλα αυτά τα πράγματα σφραγίζουν την ψυχολογία μας. Σφραγίζουν τον τρόπο με τον οποίο εκφραζόμαστε. Αν δεν άλλαζε κάτι στην ερμηνεία μας, θα ήταν λίγο περίεργο, λίγο … άρρωστο θα έλεγα. Είμαστε ζωντανά όντα και εξελισσόμαστε. Μια ερμηνεία μέσα στα χρόνια μπορεί να γίνει πιο πηγαία, να αποκτήσει πολλές διαφορετικές διαστάσεις. Είναι όπως στη ζωγραφική και τα χρώματα που χρησιμοποιεί κάποιος. Νιώθω, όμως, ότι ο τρόπος που πλησιάζω σήμερα τη μουσική και τα τραγούδια είναι λίγο πιο απλός, γιατί αυτό έχω ανάγκη, γενικότερα, και στη ζωή μου. Όταν είμαστε σε μικρότερη ηλικία έχουμε την αλαζονεία και νομίζουμε ότι τα ξέρουμε όλα. Καθώς μεγαλώνω βλέπω ότι δεν τα ξέρω όλα. Και αυτό με αφοπλίζει. Συνεπώς, δεν φορτώνω τη μουσική με περιττά πράγματα, την αφήνω να κινηθεί λίγο πιο ελεύθερα και δεν της επιβάλλω πράγματα».

 Έχει κάποιος την εντύπωση ότι οι επιλογές σας και η μουσική σας παρουσία υπακούει σε ορισμένα συγκεκριμένα καλλιτεχνικά κριτήρια. Ποια είναι αυτά;

«Θέλω τα τραγούδια που επιλέγω να αγγίζουν μια χορδή εσωτερική δική μου. Να συντονίζομαι μαζί τους και να έχουν μια ποίηση μέσα τους, ακόμα κι όταν είναι πολύ απλά. Θέλω να νιώθω ότι κάθε τραγούδι αποκαλύπτει κάτι καινούριο. Σε εμένα πρώτα απ’όλα, άλλα και, γενικότερα, να αποκαλύπτει κάτι για τη μουσική, τον κόσμο, τον άνθρωπο, τον έρωτα, το μίσος, για οτιδήποτε. Να είνα πηγαίο, ποιητικό, κάτι που μπορώ να συντονιστώ πνευματικά μαζί του».

Φέτος κάνατε κι ένα αφιέρωμα σε μια σπουδαία Καναδή δημιουργό, τη Joni Mitchell. Υπάρχουν κι άλλες προσωπικότητες από το χώρο της μουσικής που θαυμάζετε;

«Η Jonni Mitchel είναι Καναδή αλλά ζει πάρα πολλά χρόνια στην Αμερική. Ο Καναδάς μοιάζει με προέκταση των Ηνωμένων Πολιτειών, πρώτα απ’όλα γεωγραφικά, αλλά και πολιτικά και κοινωνικά. Ο τρόπος ζωής στον Καναδά είναι παρόμοιος με αυτόν της Αμερικής. Είναι μια χώρα, όμως, που, σε αντίθεση με την Αμερική, δεν τη συνδέουμε με εντάσεις. Είναι ενδιαφέρον που μια χώρα τόσο ειρηνική και ήρεμη, επιφανειακά τουλάχιστον, έχει βγάλει αυτούς τους τρομερούς τραγουδοποιούς όπως τη Jonni Mitchell, τον Leonard Cohen, τον Neil Young. Yπάρχει και η K.d.Lang που, επίσης, λατρεύω και τη θεωρώ πάρα πολύ σπουδαία τραγουδίστρια της σύγχρονης σκηνής. Σκέφτομαι, μάλιστα, να κάνω ένα αφιέρωμα στους Καναδούς μουσικούς. Είναι φοβερό ότι από αυτή τη χώρα έχουν βγει τόσο σπουδαίοι τραγουδοποιοί. Εκπληκτικοί όλοι».

Γεννηθήκατε και μεγαλώσατε στη Νέα Υόρκη. Τις σας έφερε στην Ελλάδα; Γιατί αποφασίσατε να ζήσετε εδώ; Άξιζε τον κόπο, τελικά, η παραμονή;

«Πως θα μπορούσα να απαντήσω αρνητικά σε αυτό; Φυσικά και άξιζε τον κόπο, και δεν ήταν και κόπος. Δεν ξέρω τι θα μου επιφύλασσε η ζωή αν έμενα στην Αμερική. Δεν μπορώ να φανταστώ πως θα ήταν η ζωή μου. Σκεφτείτε να ένιωθα ότι ήταν λάθος η επιστροφή μου, θα ήταν μια ζωή χαμένη. Μεγάλωσα σε ένα σπίτι που οι γονείς μου εμφύσησαν σε εμένα και στα δύο αδέρφια μου μεγάλη αγάπη για την Ελλάδα. Τα αδέρφια μου γεννήθηκαν στην Ελλάδα. Εγώ γεννήθηκα στην Αμερική. Μεγάλωσα με τη νοσταλγία της επιστροφής. Το ένιωσα πολύ βαθιά αυτό το συναίσθημα. Νιώθαμε ότι ανήκαμε εδώ».

Πώς βρέθηκαν οι γονείς σας στην Αμερική;

«Μετανάστευσαν από τη Θεσσαλονίκη. Έφυγαν μαζί με τα αδέρφια μου, επειδή υπήρχαν συγγενείς στη Νέα Υόρκη και το Σικάγο. Οι γονείς μου επέλεξαν να μείνουν στη Νέα Υόρκη. Ατύχησαν, όμως, στην αρχή, όταν πέθανε ο συγγενής που είχε υποσχεθεί μια δουλειά στον πάτερα μου. Έτσι, ο πατέρας μου, τους πρώτους έξι μήνες, έμεινε άνεργος στην Αμερική. Φανταστείτε τη δυσκολία. Κι ενώ σκέφτονταν να επιστρέψουν, αυτό έγινε, τελικά, πάρα πολλά χρόνια αργότερα».

Ποιες είναι οι πιο έντονες αναμνήσεις από τη Νέα Υόρκη των νεανικών σας χρόνων;

«Δύσκολο να απαντήσω, γιατί έζησα εκεί μέχρι τα εικοσιπέντε μου χρόνια. Είναι μια ολόκληρη ζωή. Υπάρχουν πολλές συγκινήσεις και αναμνήσεις. Θυμάμαι τον δάσκαλο της μουσικής που είχα στο δημοτικό, ο οποίος ήταν εκπληκτικός. Με ενθάρρυνε αρκετά, και αυτή η ενθάρρυνση έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην απόφασή μου να γίνω μουσικός, όπως και η στήριξη που είχα από τους συγγενείς και τους φίλους. Θυμάμαι ακόμα, τις μυρωδιές του σπιτιού μας από τα χριστουγεννιάτικα τσουρέκια που έφτιαχνε η μαμά μου. Τη μαμά μου που έραβε. Έραβε πάρα πολύ ωραία, και πάντα άπλωνε τα υφάσματά της στο τραπέζι. Και ο πατέρας μου τραγουδούσε πάρα πολύ ωραία. Πήγα σε μουσικό γυμνάσιο, η εμπειρία ήταν εκπληκτική. Θυμάμαι, ακόμα, την πρώτη φορά που άκουσα συμφωνική ορχήστρα. Ήμουν δεκατριών ετών. Εκπληκτική εμπειρία. Σκέφτομαι, τώρα, τις κοπάνες που κάναμε με τον φίλο μου στη Νέα Υόρκη για να πάμε βόλτα στο πάρκο ή σε μουσεία. Εμένα μου άρεσε να πηγαίνω και μόνη μου στον κινηματογράφο. Στην Αμερική οι κινηματογράφοι ανοίγουν από νωρίς. Μου άρεσε να πηγαίνω μόνη μου σινεμά και να είναι άδειες οι αίθουσες. Τρελαινόμουν».