H επιστροφή της δαντελωτής αρχιτεκτονικής

H περίτεχνη, δαντελωτή αρχιτεκτονική έρχεται από πολύ παλιά. Είναι ορατή σε αρκετά κτίρια που δημιουργήθηκαν τον Μεσαίωνα. Την εποχή που οι αρχιτέκτονες λάξευαν την πέτρα για να δημιουργήσουν γλυπτικές, δαντελωτές παραστάσεις και σχήματα στις προσόψεις και τους αιχμηρούς πυργίσκους των καθεδρικών ναών, κυρίως γοτθικού ρυθμού, προσδίδοντάς τους αρχοντιά και θρησκευτικό κύρος.

Αντιπροσωπευτικά δείγματα αυτής της τεχνικής έχουν αποτυπωθεί στον καθεδρικό ναό της Amiens, στον περίφημο ναό του Burgos στην Ανδαλουσία, στη Notre-Dame de Chartres και της Louviers, στον καθεδρικό ναό του Αγίου Στεφάνου στην Tours και στο ναό της Rouen.

Η τεχνική των δαντελωτών σχεδίων ήταν, επίσης, διακοσμητική πρακτική στην αρχιτεκτονική των Μαυριτανών, αναγνωρίσιμη στα φημισμένα αραβουργήματα, στα καφασωτά με τα ανατολίτικα μοτίβα που κοσμούν ανάκτορα, τζαμιά και κατοικίες. Τα μουσαραμπί, οι ξύλινες γεωμετρικές συνθέσεις στη θέση των παραθύρων, αποτελούν ανάλογο χαρακτηριστικό της αραβικής αρχιτεκτονικής. Επιτρέπουν, λόγω του δαντελωτού σχεδίου τους, στους ενοίκους να βλέπουν προς τα έξω χωρίς να τους βλέπουν, ενώ ταυτόχρονα φιλτράρουν το εκτυφλωτικό φως του ήλιου.

Οι περίφημες μαυριτανικές καμάρες με τις κομψές κολώνες στο χαρέμι της Αλάμπρα στη Γρανάδα της Ισπανίας, το Ίδρυμα Oswaldo Cruz στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας, ο Ναός Isaac M.Wise στο Σινσινάτι του Οχάιο στις ΗΠΑ και η ισπανική Συναγωγή στην Πράγα αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτού του αρχιτεκτονικού θαύματος.

Την τελευταία δεκαετία, η αρχιτεκτονική των δαντελωτών σχημάτων επιστρέφει δυναμικά με σχέδια μεγαλύτερης ποικιλίας. Σε αυτή τη νέα εξέλιξη βοηθά η ανάπτυξη της τεχνολογίας, ειδικότερα η χρήση της νανοτεχνολογίας, του εξελιγμένου λογισμικού και των ακτίνων λέιζερ που επιτρέπουν τη σύνθεση πιο περίπλοκων σχεδίων. Επιπλέον, η υλοποίησή τους είναι εφικτή με νέα πιο ευέλικτα υλικά, όπως το ενισχυμένο με ίνες τσιμέντο, το αλουμίνιο, ο ανοξείδωτος χάλυβας και το πλαστικό.

Τα κενά στα δαντελωτά σχέδια επιτρέπουν στις κατασκευές να αναπνέουν και να ενισχύουν τα παιχνίδια της σκιάς και του φωτός, την αίσθηση μυστηρίου, την ομορφιά, την κομψότητα και τη φινέτσα των σύγχρονων κτιρίων. Για να μνημονεύσουμε: τη χαλύβδινη δαντέλα που ντύνει το εμπορικό κέντρο John Lewis στο Leicester της Αγγλίας, το ξύλινο δαντελωτό περίβλημα του πολωνικού Pavillon στη Διεθνή Έκθεση της Σανγκάης το 2010, τη λεπτή κυματιστή επικάλυψη σκυροδέματος που περικυκλώνει το στάδιο Jean Bouin στο Παρίσι, δημιουργία του διάσημου αρχιτέκτονα Rudy Ricciotti. Ο τελευταίος είναι ο αρχιτέκτονας του περίφημου ΜUCEM (Musée des Civilisations de l’Europe et de la Méditerranée) στη Μασσαλία, που δημιουργήθηκε το 2013 τη χρονιά που η μεσογειακή πόλη ήταν Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης.

Αξίζει επίσης να αναφέρουμε ως ξεχωριστά δείγματα του είδους: το Pavillon Seroussi EZCT στη Meudon (πρώην κατοικία και εργαστήρι του αρχιτέκτονα André Bloc), το παράρτημα του Μουσείου του Λούβρου στο Άμπου Ντάμπι από τον Jean Nouvel, τον επιβλητικό Tour Phare στη La Défense στο Παρίσι. Καθώς και το Τμήμα Ισλαμικής Τέχνης στο μουσείο του Λούβρου, το Υπουργείο Πολιτισμού και Επικοινωνίας στο Παρίσι, το Maison Airspace στο Τόκιο και τα multiplex, Les enfants du paradis στη Chartres. Δεν θα μπορούσε κανείς να παραλείψει να αναφέρει τoν δαντελωτό φράχτη από σκυρόδεμα ενισχυμένο με ίνες, γύρω από το σχολικό συγκρότημα La Cerisaie στη Fresnes, στον οποίο τα γεωμετρικά σχέδια παίρνουν τη μορφή ζώων.

Στις μέρες μας, η δαντελωτή αρχιτεκτονική σκηνοθετεί στα κτίρια την ιδέα της ομορφιάς και της αριστοκρατίας. Συχνά, όταν πέφτει η νύχτα, προσφέρει μαγευτικές παραστάσεις. Κυρίως, με το φως που προέρχεται από το εσωτερικό των κτιρίων και δίνει στα συμμετρικά και ασύμμετρα γεωμετρικά σχήματα μια διάσταση παραμυθένια που αιχμαλωτίζει το βλέμμα και καλεί για ονειροπόληση.